پرخاشگري كودكان، علت پرخاشگري كودكان زير ۳ سال، علت پرخاشگري كودكان ۵ ساله، علت پرخاشگري كودكان ۴ ساله، پرخاشگري در كودكان ۷ ساله، علت پرخاشگري كودكان ۱۰ ساله و سؤالات ديگر والدين در اين مقاله توضيح داده شده است. پرخاشگري رفتاري خصومت‌آميز و غيردوستانه است كه در طي آن فرد تمايل دارد به ديگران صدمه و يا آسيب برساند. معمولاً كودكان خيلي سريع نااميد و مأيوس مي‌شوند و پرخاشگري را مطابق با سنشان به شيوه‌هاي متفاوتي نشان مي‌دهند. در اينجا دو شيوهٔ پرخاشگري مطرح شده است:

پرخاشگر ابزاري، كه شئ محور است.
پرخاشگري خصومت آميز يا ارتباطي، كه شخص محور است.

علائم پرخاشگري كودكان
اگر نشانه هاي زير به مرور در فرزندتان ديده مي شود، حتما بايد از مشاور كمك بگيريد:

اغلب عصباني است.
بسيار تحريك پذير يا تكانشي است و در تمركز كردن مشكل دارد.
به راحتي نااميد مي‌شود.
به كودكان يا بزرگسالان ديگر حمله فيزيكي مي‌كند.
غالباً مجادله گر يا عبوس است.
در مدرسه عملكرد ضعيفي دارد يا نمي تواند در كلاس درس يا ساير فعاليت‌هاي سازماندهي شده شركت كند.
در شركت در موقعيت هاي اجتماعي و دوست يابي مشكل دارد.
مدام با اعضاي خانواده دعوا مي كند و اختيارات والدين را نمي پذيرد.
اغلب مسئوليت رفتار نادرست خود را انكار مي كند و ديگران را مقصر مي داند.
علت پرخاشگري كودكان زير ۳ سال
در اين دوره سني، كودكان نسبت به هر شيء كه در اطرافشان وجود دارد، احساس مالكيت مي‌كنند و فكر مي‌كنند تمام لوازم اطرافشان متعلق به آن‌هاست. پرخاشگري در اين دوره سني شيء محور يا ابزاري است و غالباً به‌خاطر به‌دست‌آوردن چيزي رخ مي‌دهد. براي درك بهتر شيوه هاي ابزار پرخاشگري كودكان (از تولد تا سه سالگي) به مثال هاي زير توجه كنيد:

كودكي را مي‌زند تا بيسكويت او را بگيرد.
كودكي را به زمين هل مي‌دهد تا با قطارش بازي كند.
عروسك كودك ديگر را به‌زور مي‌گيرد.
دوستش را هل مي‌دهد تا بتواند كنار پنجره ماشين بنشيند.
علت پرخاشگري كودكان ۴ ساله
تروما، شرايط خانواده و برخي از سبك‌هاي فرزندپروري (مانند تنبيه شديد و متناقض) احتمال پرخاشگري كودك ۴ ساله را افزايش مي‌دهد و باعث اختلال در زندگي او مي‌شود. مسائل كنترل خشم كودكان اغلب به اين دليل اتفاق مي‌افتد كه نمي‌دانند چگونه با نااميدي يا ساير احساسات ناراحت‌كننده خود كنار بيايند، آن‌ها هنوز مهارت‌هايي را براي حل مشكلات بدون ناراحتي ياد نگرفته‌اند؛ بنابراين ممكن است پرخاشگر شوند.

علت پرخاشگري كودكان ۵ ساله
در اين سن، كودكان مهارت‌هاي شناختي و كلامي را كسب مي‌كنند. معمولاً كودكان مهارت‌هاي جديد را كه آموخته‌اند در رفتارهاي پرخاشگرانه نيز به كار مي‌گيرند. آن‌ها پيامدها و نتايج رفتار پرخاشگرانه را مي‌فهمند، بنابراين اگر رفتار پرخاشگرانه به طور مثبت تقويت شود، آن رفتار مي‌تواند دائماً تكرار شده يا شدت پيدا كند و يا آنكه آن رفتار هم تكرار شود و هم شدت يابد.

در اين دوره سني، پرخاشگري ابزاري هنوز وجود دارد و علاوه‌برآن پرخاشگري شخص محور نيز مي‌شود.
پرخاشگري بيشتر خصومت‌آميز يا ارتباطي است و هدف آن صدمه‌زدن به فردي ديگر براي كسب تسلط و گرفتن انتقام است.
براي درك بهتر شيوه هاي ابزار پرخاشگري كودكان سه تا پنج ساله به مثال هاي زير توجه كنيد:

كودكي، كودك ديگر را با مشت و لگد مي‌زند به‌خاطر آنكه، آنچه را كه از او مي‌خواسته انجام نداده است (مسلط‌شدن).
گوشي هدفون خواهر يا برادرش را خراب مي‌كند، چون آن‌ها اجازه نداده‌اند تا سي دي مورد دلخواهش را تماشا كند (انتقام‌جويي).
كودك شروع به بدگويي در مورد كودكي مي‌كند كه از او مي‌ترسد، يا وقتي با او مواجهه مي‌شود احساس تهديد مي‌كند.

پرخاشگري كودكان
رفتار با كودك پرخاشگر ۶ ساله
طبيعي است كه كودكان خردسال گاهي اوقات ضداجتماعي، سركش، و حتي به‌صورت كلامي پرخاشگر باشند و براي كودكان عصبي تا سن حدود شش‌سالگي نيز گاهي طبيعي است كه از نظر فيزيكي پرخاشگر باشند.

پرخاشگري در كودكان ۷ ساله
از مهم‌ترين عوامل پرخاشگري در كودكان مي‌توان به بيش‌فعالي اشاره كرد. تكانشگري و تصميم‌گيري ضعيف مي‌تواند منجر به رفتاري شود كه به‌عنوان پرخاشگري تعبير مي‌شود. اين كودكان معمولاً عواقب اعمال خود را در نظر نمي‌گيرند و ممكن است خود و ديگران را به خطر بي اندازند. يكي از نشانه‌هاي ديگر پرخاشگري نيز مي‌تواند تروما باشد.

مواقعي وجود دارد كه پرخاشگري در كودكان يا نوجوانان توسط عوامل استرس‌زا در موقعيت تحريك مي‌شود و نشان دهنده بيماري عاطفي است. اما درك اين نكته مهم است كه اين نسبتاً نادر است و وقتي پرخاشگري به طور مكرر شروع به رخ‌دادن مي‌كند، مي‌تواند يك مشكل عاطفي در حال ظهور باشد.

منبع:كانون مشاوران ايران-پرخاشگري كودكان در سنين مختلف

پرخاشگري و حملات بدخلقي (قشقرق) كودكان را چگونه مديريت كنيم؟

پرخاشگري كودكان علل مختلفي دارد. وقتي آن ها شروع به قشقرق راه انداختن مي كنند، بسيار مهم است كه بتوانيد به دليل آن پي ببريد.

در حقيقت هيچ كودكي شبيه به كودك ديگر نيست و ممكن است دليل رفتارهاي پرخاشگرانه ي فرزند شما با كودكي ديگر فرق كند.

1. كودكان كوچك تر ممكن است به علت اين كه نمي‌‌‌دانند احساسات ناخوشايند خود مانند خشم و ناكامي را چگونه با كلمات ابراز كنند به پرخاشگري روي آورند.

 صحبت با كودكان و كمك به آنان براي بيان احساساتشان بدون پرخاشگري در اين موارد مفيد است.

• كودك ممكن است شاهد دعوا و پرخاشگري والدين يا ديگر اعضاي خانواده باشد و از اين رفتارها الگو برداري كند.

بنابراين كنترل محيط منزل، عدم به كار گيري پرخاشگري در روابط بين فردي اعضاي خانواده و همچنين نظارت بر برنامه‌‌هاي تلويزيوني كه كودك مشاهده مي‌‌كند مي‌‌تواند اين اثرات را تا حد ممكن كاهش دهد.

• گاهي به مرور زمان كودك ياد مي‌‌گيرد كه با بد خلقي و پرخاشگري مي‌‌تواند به آنچه مي‌‌خواهد دست يابد.

 اگر والدين در برابر داد و فرياد يا پرخاشگري وي تسليم شوند او در مي‌‌يابد اين رفتار راهي براي گرفتن آنچه مي‌‌خواهد از بزرگسالان است.

بعضي كودكان با فرد خاصي مانند مادر يا مادر بزرگ بيشتر اين رفتارها را نشان مي‌‌دهند تا با ديگر اعضاي خانواده.

 اين موضوع اهميت برخورد يكسان و يكنواخت همه بزرگسالان در خانواده و اطراف كودك را نشان مي‌‌دهد.

 اگر كودك در يابد كه هر وقت و هر كجا پرخاشگري كند پيامد يكساني متحمل مي‌‌شود چنين رفتاري قطعاً كاهش مي‌‌يابد.

علي رغم پرخاشگري و بدخلقي كودك، رعايت بعضي از اصول نيز مي‌‌تواند  به شما در كاهش اين رفتارها كمك كند كه عبارتند از :

ـ در انتظارات خود از كودك و به كارگيري روش هاي تربيتي در زمان ها، مكان ها و توسط افراد مختلف مانند مادر، پدر، مادربزرگ و… تا حد ممكن يكنواخت عمل كنيد.

 قابل پيش‌بيني بودن پيامد يك رفتار به كودك احساس امنيت مي‌‌دهد و وي را از سر درگمي مي‌‌رهاند و مشكلات رفتاري وي را كاهش مي‌‌دهد.

ـ قوانين را به صورت روشن به كودك بگوييد. او بايد بداند احساس خشم و ناكامي طبيعي است ولي مرزهايي براي شيوه ي ابراز آن وجود دارد مثلاً زدن ديگران ممنوع است.

ـ در اثر بدخلقي و قشقرق كودك تسليم خواسته‌‌هاي غيرمنطقي او نشويد. اين رفتار كودك را ناديده بگيريد. (در عين حال ايمني كودك را در نظر داشته باشيد. اگر وي به كار خطرناكي دست زد بلافاصله بايد مداخله كنيد).

منبع: مركز مشاوره ستاره ايرانيان-شايع ترين مشكلات رفتاري كودكان و روش هاي درمان

آيا زياد خشمگين مي شويد ؟
مي توانيد شدت احساسات خشم خود را از لحاظ فيزيولوژيكي از طريق آزمون هايي كه وجود دارند، بسنجيد. با پاسخ دادن به سوالات اين آزمون ها مي توانيد متوجه شويد كه آيا فردي پرخاشگر هستيد يا خير؟ اگر در مواقعي متوجه شديد كه شيوه هاي رفتاري شما خارج از كنترلتان است، حتما از مشاوره يا روان شناس كمك بخواهيد تا براي برخورد با اين هيجانات، شيوه هاي بهتري را دريافت كنيد. در واقع مديريت خشم به فرد اين كمك را مي كند كه ياد بگيرد چگونه خون سرد باشد، و حس منفي قبل از خشم را انكار كند و تحت كنترل بگيرد.

براي مطالعه بيشتر:

خشم و پرخاشگري در نوجوانان

پرخاشگري كودكان در سنين مختلف

چرا بعضي از مردم بيشتر از ديگران عصباني مي شوند؟
بعضي از افراد بسيار بداخلاق و تند خو هستند، اين افراد خيلي زود عصبي مي شوند و توانايي بر كنترل عصبانيت خود ندارند و شدت عصبانيت آنان نسبت به افراد معمولي بسيار زياد مي باشد. اين گونه افراد معمولا تند مزاج هستند و با ديگر افراد دعوا مي كنند. البته بعضي از افراد با اينكه خشم خود را با جيغ و داد و صداي بلند نشان نمي دهند، اما شديدا بداخلاق و تند خو هستند. بعضي از روان شناسان براين معتقد هستند كه افراد پرخاشگر و تند خو، اكثرا طاقت ناكامي و شكست خوردن را ندارند. آنان به طور معمول به سرعت خشمگين و عصبي مي شوند و همچنين به سادگي اين احساس را مي كنند كه براي شكست ، ناراحتي و دلخوري آنان، نبايد موضوعي وجود داشته باشد. اين افراد نمي توانند در مقابل مشكلات خون سرد باشند و همچنين آرامش خود را حفظ كنند. افراد خشمگين هنگامي كه با موقعيتي كه غيرمنصفانه باشد رو به رو مي شوند، به سرعت خشمگين و پرخاشگر مي شوند و اكثر مواقع براي شنيدن انتقاد هيچ گونه تحمل و صبري ندارند و به طور كلي اين گونه افراد، شكيبا نيستند.

كدام عوامل در پرخاشگر بودن موثر واقع هستند؟
به نظر مي رسد كه مواجه شدن با مسائل و عدم تحمل كافي، يكي از عامل هاي تاثيرگذار در رفتار هاي پرخاشگرانه مي باشد. عوامل ژنتيكي هم روي پرخاشگري و عصبانيت تاثيرگذار مي باشند. بعضي از كودكان وجود دارند كه از همان ابتداي تولد، زود رنج و تند خو هسستند و به آساني عصبي مي شوند. بعضي مواقع پرخاشگر بودن و خشمگين شدن، به علت يادگيري شيوه ي برخورد ما با مسائل ناراحت كننده مي باشد.

اغلب خشم به عنوان يك رفتار منفي در نظر گرفته مي شود. ما اينگونه مي انديشيم كه؛ همه ي اين هيجانات از قبيل: اضطراب، افسردگي و هيجانات ديگر درست نيستند و اينگونه مسائل نبايد درون ما به وجود بيايند و ما را تحريك كنند. وجود خشم و عصبانيت درون فرد طبيعي است، و بايد اين موضوع را بياموزيم كه چگونه خشم خود را به روشي مناسب و سازنده و مفيد ابراز كنيم. مطالعات نشان مي دهند كه محيط خانواده ها نقش مهمي را در يادگيري الگوهاي ابراز خشم و عصبانيت، بازي مي كنند.

اغلب افرادي كه بسيار سريع و به آساني عصباني مي شوند، به طور معمول در خانواده هايي تربيت شده اند كه ؛ مخرب، آشفته، و ناآرام بوده اند و مهارتي در ارتباط هيجاني نداشته اند. هرچند گاهي نيز ميبينيم كه در خانواده اي آرام و به نسبت كنترل شده از لحاظ رفتاري ، فرزندي پرخاشگر و ناآرام وجود دارد. بعضي از افراد فكر مي كنند كه حق آن ها است كه به ديگران آسيب بزنند . تحقيقات نشان مي دهند كه اگر ابراز خشم از كنترل فرد خارج شود، سبب مي شود تا مقدار عصبانيت فرد بيشتر شود و صدمه ببيند.

آيا نيازمند به مشاوره هستيد؟
اگر درون خو اين احساس را مي كنيد كه عصباني هستيد و خشمتان از كنترلتان خارج مي شود، و همچنين اگر خشم شما در رابطه هاي دوستي تان تاثير منفي برجاي گذاشته است، و اكثر مواقع عصبي و خشمگين هستيد، لازم مي باشد كه از مشاور و يا روان شناس كمكي موثر بگيريد و روش هايي كه براي كنترل خشم هستند را بياموزيد. متخصصين سلامت روان كارآمد و تاثير گذار، مي توانند به شما تكنيك هايي را بياموزند كه هم بتوانيد خشم خود را كنترل كنيد و هم به عامل و ريشه ي خشم خود پي ببريد و سبب شود كه افكار و رفتار خود را تغيير دهيد. زماني كه با درمانگري صحبت مي كنيد به او بگوييد و او را مطلع كنيد كه مشكلاتي پيرامون خشم داريد و مي خواهيد روي اين موضوع كار كنيد.

با توجه به شرح حالي كه داريد؛ روان شناس براي شما روشي مناسب و مفيد را درنظرمي گيرد و احساس شما را به درستي درك مي كند. روان شناسان و مشاوران مي گويند: نبايد براي درمان افراد عصبي و پرخاشگر عجولانه رفتار كرد. اين انتظار كه يك مراجعه كننده عصبي بتواند به سرعت تغيير كند، و ميزان خشمش شديدا كاهش پيدا كند خيالي باطل است. كاهش پرخاشگري و درمان آن بايد به گونه اي تدريجي صورت بگيرد.

خشم و مراحل رشد

با درك كردن فرايند رشد كودك از پرخاشگري و خشمگين شدن او، پيشگيري كنيم

منبع : كودك و نوجوان-عصبانيت و مراحل رشد كودكان